سدیم سیترات چیست ؟
سدیم سیترات یکی از ترکیبات شیمیایی پرکاربرد در صنایع غذایی – دارویی و آرایشی است که به عنوان نمک سیتریک اسید شناخته می‌شود. در واقع تری سدیم سیترات نوعی نمک با سه یون سدیم متصل به اسید سیتریک می باشد که به دلیل خاصیت قلیایی ملایم و توانایی در کنترل pH در فرآوری مواد غذایی و داروها اهمیت زیادی دارد.
تری سدیم سیترات به انگلیسی با این نام Trisodium Citrate معرفی می‌شود . این ترکیب به عنوان یک امولسیفایر ، پایدارکننده و نگهدارنده در بسیاری از نوشیدنی‌ها و فرآورده‌های لبنی مورد استفاده قرار می‌گیرد و از نظر علمی ، ساختار سدیم سیترات شامل یک حلقه‌ی مرکزی اسید سیتریک است که سه یون سدیم جایگزین گروه‌های هیدروژن آن شده‌اند. این ساختار باعث می‌شود سدیم سیترات در آب به‌خوبی حل شود و خاصیت بافری داشته باشد. به همین دلیل در صنایع دارویی به‌عنوان ماده‌ای برای کنترل اسیدیته خون یا ادرار به کار می‌رود.
نام دیگر سیترات سدیم همان تری سدیم سیترات است گرچه در برخی متون به آن سدیم نمک اسید سیتریک نیز گفته می‌شود. در کاربردهای تخصصی تر ، تری سدیم سیترات رایج تر می باشد .
انواع سدیم سیترات
سدیم سیترات ترکیبی است که بسته به شکل فیزیکی و کاربرد در دسته بندی های مختلفی عرضه می‌شود و هرنوع آن ویژگی خاص خود را دارد و در صنایع غذایی ، دارویی و پزشکی جایگاه ویژه‌ای دارد .
سدیم سیترات تزریقی : کاربرد بیشتر در حوزه پزشکی و به شکل ویال سدیم سیترات برای تنظیم اسیدیته و یا درمان های تخصصی .
تری سدیم سیترات دی هیدرات یا تری سدیم سیترات دوآبه : این ترکیب دارای دو مولکول آب در ساختار خود می باشد و به دلیل پایداری بالا در صنایع غذایی – دارویی کاربرد دارد.
تری سدیم سیترات خشک : در فرمول خود مولکول آب ندارد و بیشتر در فرآیندهایی استفاده می‌شود که رطوبت می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
سدیم سیترات خوراکی یا همان تری سیترات سدیم خوراکی : از نظر مصرف خوراکی اهمیت زیادی دارد و در نوشیدنی‌های ورزشی ، مکمل‌های غذایی و حتی داروهای معده به‌عنوان تنظیم‌کننده اسیدیته استفاده می‌شود. به همین دلیل، گاهی به شکل مکمل سدیم سیترات نیز در بازار موجود است و برای بهبود عملکرد ورزشی یا رفع مشکلات گوارشی مصرف می‌گردد.
سدیم سیترات محلول به دلیل قابلیت حل‌شوندگی بالا در آب ، در تولید نوشابه‌ها ، آبمیوه‌ها و برخی داروهای مایع به کار می‌رود.
کاربردهای سدیم سیترات
سدیم سیترات یکی از ترکیبات چندمنظوره‌ای است که در حوزه‌های مختلف صنعتی ، پزشکی و آرایشی کاربرد زیادی دارد . این ماده علاوه بر خاصیت بافری ، توانایی کیلیت‌کنندگی یون‌های فلزی و خاصیت امولسیفایری دارد که آن را به ترکیبی پرمصرف تبدیل می کند .
یکی از مهم‌ترین موارد مصرف این ترکیب حضور سیترات سدیم در مواد غذایی است که از آن به‌عنوان پایدارکننده طعم ، جلوگیری‌کننده از تبلور و بهبود دهنده بافت محصولات استفاده می‌شود. به همین دلیل، عبارت تری سدیم سیترات در صنایع غذایی بسیار شناخته شده است چون این ترکیب در تولید نوشابه‌های گازدار ، آبمیوه‌ها ، پنیرهای فرآوری‌شده و حتی برخی شیرینی‌ها نقش اساسی دارد .
در حوزه مراقبت فردی و زیبایی ، سدیم سیترات برای پوست اهمیت زیادی دارد و می‌تواند pH محصولات آرایشی – بهداشتی را تنظیم کند و به دلیل خاصیت آنتی‌اکسیدانی به محافظت از پوست در برابر عوامل محیطی کمک کند. حتی در ترکیبات خاص استفاده از سدیم سیترات در کراتین برای تثبیت فرمولاسیون‌های مراقبت از مو دیده می‌شود.
از دیگر زمینه‌های مهم ، کاربرد سدیم سیترات در شوینده ها است که حضور سدیم سیترات در شوینده به دلیل توانایی در نرم‌کردن آب و جلوگیری از رسوب یون‌های سخت ، بسیار مهم می باشد. این ویژگی باعث می‌شود مواد شوینده بهتر کف کند و قدرت پاک‌کنندگی بالاتری داشته باشند.
در بخش دارویی و پزشکی نیز موارد مصرف سیترات سدیم گسترده است که از آن در درمان اسیدیته بالا ، برخی مشکلات کلیوی و همچنین به‌عنوان ماده‌ای برای حفظ پایداری داروهای تزریقی استفاده می‌شود.
تفاوت سدیم سیترات با تری سدیم سیترات
سدیم سیترات یک اصطلاح کلی برای تمامی نمک‌های حاصل از سیتریک اسید است و می‌تواند یک ، دو یا سه یون سدیم داشته باشد و بسته به تعداد یون‌ها با نام‌های مختلفی شناخته شود.
تری سدیم سیترات به شکل مشخصی از سدیم سیترات اشاره دارد که دارای سه یون سدیم است. این نوع به دلیل خاصیت بافری قوی ، انحلال‌پذیری بالا و ایمنی مصرف ، بیشترین کاربرد را در صنایع غذایی – دارویی و حتی محصولات بهداشتی پیدا کرده است. برای مثال در نوشیدنی‌ها برای تنظیم اسیدیته ، در داروها به‌عنوان ضداسید و در شوینده‌ها برای نرم کردن آب به کار می‌رود.
سدیم سیترات برای سنگ کلیه
دقت کنید که وقتی می گوییم سدیم سیترات برای سنگ کلیه ، منظور شکل دارویی این ماده و با استانداردهای روز می باشد که یکی از درمان‌های شناخته‌شده در پزشکی مدرن است که به دلیل خاصیت قلیایی‌کردن ادرار و افزایش دفع سیترات ، نقش مهمی در پیشگیری و کنترل تشکیل سنگ‌های کلیوی دارد. وقتی ادرار بیش از حد اسیدی باشد، احتمال رسوب کلسیم و اسیداوریک افزایش می‌یابد. در این شرایط مصرف سدیم سیترات می‌تواند تعادل pH را تغییر دهد و خطر بروز سنگ را کاهش دهد.
یکی از اشکال رایج این دارو ، شربت دی سدیم هیدروژن سیترات است که پزشکان برای بیماران مبتلا به سنگ کلیه یا افرادی که مستعد تشکیل سنگ هستند ، تجویز می‌کنند. این شربت با افزایش قلیاییت ادرار ، مانع از اتصال کلسیم به اگزالات یا فسفات شده و در نتیجه تشکیل کریستال‌های سخت به حداقل می‌رسد و به کاهش درد ناشی از دفع سنگ‌های کوچک نیز کمک می‌کند.
مزیت اصلی مصرف سدیم سیترات و شربت دی سدیم هیدروژن سیترات ، پیشگیری از عود مکرر سنگ کلیه است. با این حال، مصرف این دارو باید زیر نظر پزشک انجام شود زیرا دریافت بیش از حد سدیم ممکن است برای افراد مبتلا به فشار خون بالا یا مشکلات قلبی مناسب نباشد.
مضرات سیترات سدیم
سیترات سدیم اگرچه به‌عنوان یک ترکیب ایمن در صنایع غذایی و دارویی شناخته می‌شود اما مصرف بی‌رویه یا استفاده نادرست از آن می‌تواند عوارض خاصی ایجاد کند که باید در دوز مناسب استفاده شود .یکی از مهم‌ترین عوارض ، تأثیر آن بر تعادل الکترولیت‌های بدن است. مصرف بیش از حد سیترات سدیم می‌تواند باعث افزایش سطح سدیم خون شود و در نتیجه برای افرادی که به فشار خون بالا یا بیماری‌های قلبی مبتلا هستند، خطرناک باشد. علاوه بر این، زیاده‌روی در مصرف ممکن است باعث بروز مشکلات گوارشی مانند تهوع ، نفخ و اسهال شود.
در بعضی بیماران کلیوی نیز ، دریافت بیش از اندازه این ترکیب می‌تواند فشار بیشتری بر کلیه‌ها وارد کند و روند دفع مواد زائد را دشوارتر کند. همچنین مصرف طولانی‌مدت بدون نظارت پزشک ، ممکن است باعث اختلال در سطح pH بدن شود.
اگرچه سیترات سدیم در داروها و مکمل‌ها نقش مهمی در تنظیم اسیدیته و پیشگیری از سنگ کلیه دارد ، اما مصرف خودسرانه می‌تواند نتیجه معکوس داشته باشد .
خرید و قیمت تری سدیم سیترات
بسته به اینکه این ماده را در گرید خوراکی و یا صنعتی مورد استفاده قرار دهید ، قیمت آن متفاوت می باشد . جهت استعلام قیمت سدیم سیترات خوراکی و صنعتی و همچنین سایر مواد شیمیایی صنعتی عمده ، با کارشناسان ما تماس بگیرید .
نقد و بررسی‌ها
هنوز بررسی‌ای ثبت نشده است.