گلیسیرین | Glycerol

گلیسیرین چیست و از کجا تهیه کنیم ؟

گلیسیرین یا گلیسرول ، مایعی بدون بو و شفاف با طعم شیرین که ریشه نام آن نیز از کلمه ای یونانی glykys به معنای شیرین گرفته شده است . گلیسیرین با فرمول C₃H₈O₃  هم به صورت طبیعی وجود دارد و هم به صورت مصنوعی از طریق سنتز . این ماده ی بسیار پرکاربرد و مفید ، خواص متنوع و فراوانی دارد که در ادامه به بررسی آن ها می پردازیم . منشا گلیسیرین طبیعی ، گیاهان و از تجزیه چربی های حیوانی و گیاهی می باشد .

این ماده در طبیعت ، اکثرا به صورت ترکیب با اسیدهای چرب است که میتواند مونوگلیسیرید یا تری گلیسیریدهایی همچون روغن نباتی و …را بسازد . در عین حال گلیسیرین مصنوعی از طریق فرآیندهای شیمیایی تولید می شود . همچنین به طور طبیعی در بدن انسان نیز به عنوان محصول جانبی تجزیه چربی ها و روغن ها وجود دارد .

ویژگی های گلیسیرین

گلیسیرین جامد است یا مایع

گلیسیرین ، مایعی با شکل ظاهری بی‌رنگ و چسبناک می باشد . این ماده در حضور گرما و مواد آبگیر ، آب از دست می دهد و به آلدهید دود کننده که بوی بدی دارد تبدیل می شوذ . ماهیت اسیدی ضعیفی دارد که قابلیت واکنش با هیدروکسید قلیایی را دارد .

در جدول ذیل ، برخی مشخصات فیزیکی – شیمیایی این ماده را مشاهده میکنید :

Glycerin

Non-existent

حلال گلیسیرین چیست ؟

گلیسیرین ساختار

انواع گلیسیرین

انواع گلیسیرین را از چند منظر میتوان دسته بندی کرد : برای مثال منشا تولید ، برند و گرید و ….

گلیسیرین گیاهی یا گلیسیرین خوراکی

همان طور که در ابتدای مطلب گفتیم ، گلیسرول در طبیعت ، اکثرا به صورت ترکیب با اسیدهای چرب است که میتواند مونوگلیسیرید یا تری گلیسیریدهایی همچون روغن نباتی و …را بسازد که تری گلیسیرید میتواند چربی موجود در گیاهان نیز باشد که در این روش ، روغن گیاهانی مثل نارگیل ، هسته خرما و زیتون را تحت فشار با یک باز قوی مثل سدیم هیدروکسید واکنش می دهند تا آن مقدار گلیسیرینی که موجود هست ، از تری گلیسیرید جدا شود و به فاز آبی برود .

محصول این فرآیند همان مایع بدون بو و شیرین یعنی گلیسرین یا گلیسرول گیاهی یا همان خوراکی می باشد . این نوع و گرید در صنعت آرایشی – بهداشتی ، صنایع داروسازی ، غذایی و … به کار می رود .

گلیسیرین خوراکی به‌عنوان یک افزودنی مرطوب‌کننده ، شیرین‌کننده ، نگهدارنده و غلیظ‌ کننده یا حلال به برخی مواد غذایی اضافه می شود و باعث بهبود و بهتر شدن بافت و طعم غذاهای فرآوری شده می شود .

گلیسیرین حیوانی

نوع حیوانی هم مشابه با گلیسرول گیاهی به دست می آید اما این بار چربی حیوانی با سدیم هیدروکسید واکنش می دهد و طی واکنش صابونی شدن ، این ماده به عنوان محصول جانبی تولید می شود .

گلیسیرین صنعتی یا سنتزی

گلیسرول برای مصارف صنعتی و تجاری نیز به کار می رود و نقش یک ماده اولیه را برای سنتز سایر ترکیبات آلی مانند الکل‌ ، پلی ال ها ، استر ، اترها دارد . تولید از این طریق به شکل سنتزی می باشد . در ذیل برخی مصارف صنعتی این ماده را نام برده ایم :

• افزودنی سوخت برای بهبود عملکرد موتور و همچنین ضد یخ کاربردی برای کاهش نقطه انجماد
• در صنایع مختلفی همچون نفت و گاز ، پلاستیک و لاستیک ، رنگ ، سرامیک و شیشه

گلیسیرین دارویی

این ماده در مصارف پزشکی و دارویی نیز کاربرد بسیار زیادی دارد و در واقع گلیسیرین دارویی همان گلیسیرین خوراکی با خلوص بالا می باشد که در ترکیب داروهای درمان یبوست، عفونت چشم و گوش ، گلودرد ، سرفه و سوختگی پوست به کار می رود.

گلیسیرین تصفیه شده

اگر بخواهیم این ماده را از نظر برند تقسیم بندی کنیم ، موارد زیر را شامل می شود :

گلیسیرین KLK مالزی

یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان انواع روغن و چربی‌های گیاهی در دنیا ، شرکت KLK OLEO است که چندین کارخانه در کشورهای مالزی ، اندونزی ، چین و اروپا دارد. این ماده را می‌توان با خلوص بالا (99.7 درصد) از روغن‌های نخل و دانه‌های روغنی به دست‌آورد . این گرید از گلیسیرین بهترین برند جهت استفاده در صنایع داروسازی است .

گلیسیرین ایرانی

برند ایرانی ، کیفیتی متوسط دارد که شرکت‌های داخلی آن را تولید می کنند . این ماده ناخالصی هایی دارد که بیشتر در صنعت از آن استفاده می شود

برند ویلمار

کمپانی ویلمار اینترنشنال که یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان روغن‌ و چربی‌های گیاهی در جهان است ، گلیسرول را با بهره‌گیری از روغن‌‌های نخل، سویا، کلزا و دانه‌‌های روغنی دیگر با خلوص بالا (99.7 درصد) و منطبق با استانداردهای بین‌المللی ، تولید می‌کند.

گلیسیرین چه کاربردی دارد ؟

این که گلیسیرین چه خاصیتی دارد را نمیتوان در یک یا دو گروه جای داد زیرا با توجه به ویژگی هایی که این ماده دارد در طیف وسیعی از صنایع مورد استفاده قرار می گیرد . در این مطلب ، چندین کاربرد را به صورت موردی اشاره کرده ایم :

گلیسیرین برای پوست و مو

گلیسرول باعث نرمی و صاف شدن پوست و مو شده و رطوبت را حفظ می کند . همچنین از خشکی جلوگیری کرده و مانع ترک خوردگی می شود . به همین جهت ، برای استفاده در فرمولاسیون بسیاری از محصولات مراقبت شخصی و آرایشی – بهداشتی مانند انواع کرم‌ و لوسیون‌ ، صابون‌ها و شامپوها ، خمیر‌دندان‌ و دهان شویه مناسب می باشد .

استفاده در داروسازی

از این ترکیب می‌توان به‌عنوان ماده کمکی و حلال ، حامل مواد شیمیایی و ملین در بعضی داروها مانند شربت های سرفه ، دهان شویه و کرم های موضعی استفاده کرد .

گلیسیرین در صنایع و مواد غذایی

این ماده در گرید خوراکی ،E422 نامیده می شود که درتولید انواع نوشیدنی مانند نوشابه ها و شربت ها ، شیرینی جات ، آدامس و … به عنوان شیرین کننده و همچنین برای بالا بردن ویسکوزیته مایعات کاربرد دارد . گلیسرول به حفظ رطوبت و ساختار در محصولات پخته شده کمک می کند. همچنین به عنوان حلال برای رنگ های خوراکی ، طعم دهنده ها و عصاره ها استفاده می شود. به افزایش ماندگاری محصول نیز کمک میکند .

گلیسرول در صنعت

به عنوان ضدیخ و همچنین در صنایع کاغذسازی و نساجی استفاده دارد . نقطه انجماد این ماده تصفیه شده ، 18+ درجه سانتیگراد است. حالت مخلوط در آب با غلظت 66.7 درصد، نقطه انجماد آن 46- درجه سانتیگراد است. این خاصیت برای استفاده از این محصول به عنوان یک عامل ضد‌یخ در فرمولاسیون بسیار عالی است.

در واقع پایین بودن نقطه انجماد گلیسیرین موجب شده است تا از آن در ترکیبات اولین ضدیخ برای رادیاتور ماشین ها استفاده شود اما کم کم اتلین گلیکول ها جایگزین این ماده شدند اما هنوز هم ترکیبات گلیسرول و الکل همراه با اتلین گلایکول دیده می شود .

گلیسیرین چگونه تولید میشود ؟

در جواب به این سوال که گلیسیرین از چه چیزی ساخته شده است باید به نوع آن که آیا صنعتی است یا گیاهی و … توجه کرد .

روش تولید و ساخت گلیسیرین

منشا گیاهی و حیوانی

گلیسرول بطور طبیعی از منابع گیاهی و حیوانی به دست می‌آید و از طریق هیدرولیز تری گلیسیرید ها و در نهایت استخراج گلیسیرین از آن ها . ( فرآیند صابونی شدن و تولید اسید های چرب )

به وسیله واکنش های پروپن

مهم ترین روش ساخت ، فرآیند اپی کلروهیدرین می باشد که شامل کلراسیون پروپیلن و تولید آلیل کلرید است که با هیپوکلریت به دی کلرو هیدرین ، اکسید می‌گردد و با یک باز قوی واکنش داده و اپی کلرو هیدرین می‌دهد. سپس اپی کلرو هیدرین هیدرولیز شده و این ماده تولید می‌گردد.

همچنین فرآیندهای بدون کلر از پروپیلن شامل سنتز از آکرولین و اکسید پروپیلن می‌شود.

روش‌های شیمیایی سنتز گلیسرول را به طور کلی می‌توان اینگونه تقسیم کرد:

• ترانس استریفیکاسیون تری گلیسرید (تولید بایودیزل)
• کلرینه نمودن پروپیلن

عوارض جانبی گلیسیرین

آیا گلیسیرین ضرر دارد ؟ چه نکاتی را باید در هنگام استفاده از این ماده رعایت کرد ؟ شرایط نگه داری آن ؟

• این ماده در دمای ۲۵ درجه می تواند تا ۲ سال تاریخ انقضا داشته باشد.
•  باید به دور از گرما یا سرمای بیش از حد نگهداری شود.
• از تماس آن با عوامل اکسید کننده یا نیتراسیون خودداری کنید
• تا حد امکان از مصرف گلیسیرین و یا محصولات حاوی آن برای نواحی حساس پوست نظیر چشم ها ، داخل دهان و بینی ، کشاله ران، واژن و … خودداری فرمایید.
• بهتر است قبل از مصرف، تست حساسیت را انجام دهید تا از عدم حساسیت پوست خود اطمینان پیدا کنید.
• گرید خوراکی این ماده را در ظروف در بسته در دمای بین 15 تا 30 درجه سانتی گراد ، نگهداری کنید و از انجماد اش جلوگیری کنید.

گلیسیرین از کجا تهیه کنیم ؟

همان طور که در مطلب خواندید ، به دلیل تنوع بالای این محصول هم در گرید و خلوص و هم در انواع برند موجود در بازار ، باید دقت کنیم که این ماده را از مراکز معتبر و با امکان تحویل نمونه ، تهیه کنیم زیرا تنوع بالا سبب تفاوت در قیمت می شود .همچنین حجم محصول ، درصد خلوص و شرکت های تولید کننده از ملاک های مهم تعیین قیمت می باشند . کارشناسان شیمی وان ، شما را جهت انتخاب مناسب ترین محصول با توجه به زمینه فعالیتتان ، راهنمایی می کنند تا بتوانید انواع گلیسیرین را با یکدیگر مقایسه کرده و بهترین و مرغوب ترین را جهت خرید گلیسیرین تهیه کنید.

استعلام قیمت و خرید گلیسیرین Glycerin و گلیسیرین تصفیه شده

جهت دریافت مشاوره و استعلام موجودی و قیمت گلیسیرین خوراکی و صنعتی ، تماس بگیرید .